Выработанная веками народная мудрость, правило поведения или закон природы? Ниже я постараюсь показать, что это такой же универсальный закон природы как, скажем, закон всемирного тяготения.

Полная версия публикации

В третье тысячелетие христианской эры человечество вступает с тугим узлом проблем. Проблемы эти возникли не вдруг и не на пустом месте. Они есть результат реализации программы социального, политического и экономического развития, которая сформировалась примерно 500 лет назад. Воплощение в жизнь идеалов и ценностей антропоцентризма, Гуманизма, сциентизма и Просвещения, материализация буржуазно-демократической парадигмы есть причина сегодняшних проблем. Духовная революция эпохи Возрождения привела к переполюсовке ценностей христианской культуры и утрате ориентиров духовной жизни и, как следствие, изменению норм морали и политики. Традиционно эпоху Возрождение рассматривают позитивно, как эпоху раскрытия всех творческих сил человека, которая позволила всесторонне реализоваться человеку как активной самоценной Личности. Расцвет искусства, раскрепощение духа от религиозных догм, перемещение интеллектуальной жизни из сферы религиозной схоластики в сферу природы, т.е. начало развития естествознания – привычно положительные явления эпохи ренессанса.

Полная версия публикации

На совещании по среднеазиатским делам маленькая Мамлакат - школьница-хлопкороб 30-х годов - подошла к Сталину с приветствием. Он, улыбаясь, взял ее на руки. Тотчас их усыпали цветами, и фотографы сделали десятки снимков. Один из них, названный "Сталин - лучший друг советских детей", обошел всю страну.

Полная версия публикации

История, трактуя события и факты исторические, редко обращает свой строгий взор на истории любви, даже если герои их оказались едва ли не главными действующими лицами в театре, где вершились судьбы государств и народов.

В каком учебнике прочитаем мы, что ценой присоединения Польши к великой русской империи Екатерины II стала красавица-гречанка Софья Витт. Свидетельствует польский биограф: "У нас в руках почти доказательство того, что м-м Витт выступила! здесь в роли политического агента, кокетством склоняя колеблющегося Потоцкого принять предложение "северной союзницы". На человека с небольшим умом слишком много было расставлено здесь сетей... а тут еще самая красивая женщина, ангел или сатана во плоти, вешается ему на шею, нашептывая сладкие слова любви, и со свойственной восточным наукам образностью рисует ему будущее счастье его отечества, а его самого в этом отечестве - первым гражданином, может быть, королем, которого благословят подданные".

Полная версия публикации

Дасьледаваньні нацыяналізму, геапалітыкі й пераходнага пэрыяду ўва Ўкраіне й былой савецкай імпэрыі узбагаціліся апошнімі часамі некалькімі зьмястоўнымі й цікавымі кнігамі. У манаграфіі Аляксандра Матыля й падборцы артыкулаў под рэдакцыяй Чарльза Кінга ды Нэйла Мэлвіна ідзе гаворка пра нацыянальнае пытаньне, міжнародныя дачыненьні ды пасьлясавецкае палітычнае жыцьцё. Кніжкі Багдана Нагайлы, Марты Дычок, Пола Д’Аньеры й Дэвіда Марплза, а таксама зборнікі, якія адрэдагавалі Тэафіль Кісь з Ірынаю Макарык і Раманам Вэрэтэльныкам ды Шарон Волчык з Уладзімерам Зьвіглянычам, прысьвячаюцца праблемам сучаснай Украіны й Беларусі. Гэтыя працы можна выразна разрозьніць па мэтадалёгіі дасьледаваньня: у Матыля, Кінга з Мэл­вінам і Д’Аньеры пераважае тэарэтычна-кампаратывісцкі падыход, што, на маю думку, дазваляе нашмат глыбей прааналізаваць матар’ял, чымся традыцыйнае вывучэньне асобнай краіны, якім займаюцца аўтары й рэдактары іншых пяцёх кніжак.

Полная версия публикации

Узьнікнуўшы як палітычнае ўтварэньне з казацкага бунту супраць польска-літоўскае Рэчы Паспалітай і праіснаваўшы колькі дзесяцігодзьдзяў як паўнезалежная дзяржава, Гетманшчына стала ўва ўсечанай форме аўтаномнай часткай Маскоўшчыны/Расеі ды існавала ў такім выглядзе аж да поўнага скасаваньня яе аўтаноміі пры канцы XVIII стагодзьдзя. Які погляд мелі на гэтае ўтварэньне гісторыкі, у значнай меры залежала ад таго, наколькі Гетманшчына ўкладалася ў сыстэму іхных наратыўных канцэпцыяў. Традыцыйная польская гістарыяграфія трактавала паўстаньне 1648 году як трагічнае непаразуменьне, а ўзьнік­неньне Гетманшчыны — як першую страту самых далёкіх усходніх земляў гістарычнае Польшчы. Імпэрская расейская гістарыяграфія ў канчатковым выніку стала тлумачыць паглыненьне Гетманшчыны Расеяй як эпізод у доўгім працэсе “зьбіраньня” “расейскіх” земляў, сапсаваных уплывам Польшчы. Украін­скія наратыўныя канцэпцыі, як шляхецкія, так і народніцкія, узьвялічвалі казацкае паўстаньне як вызваленьне ад чужаземнага рэлігійнага й сацыяльнага паняволеньня і разглядалі стварэньне Гетманшчыны як вырашальны момант у фармаваньні ўкраінскага народу (украінскае нацыі).

Полная версия публикации

Калі гэтая кніга рыхтавалася да друку, у рукі аўтара трапіла новая манаграфія Энтані Сьміта “Нацыяналізм і мадэрнізм. Крытычны агляд сучасных тэорыяў нацыяў і нацыяналізму”, выдадзеная ў 1998 годзе. Падабенства задумкі ангельскага навукоўца з ідэяй нашай працы сьведчыць аб тым, што праблема абагульненьня тэарэтычнага досьведу дасьледаваньняў нацыяў і нацыяналізму актуальная ня толькі для ўкраінскага грамадазнаўства, і гэта дае надзею, што прапанаваныя нарысы мецьмуць пэўную інтэлектуальна-пазнавальную вартасьць.

Полная версия публикации

Гэта чатыры карпусы бураватага колеру на ўскраіне Прагі. У двух злучальных карпусах, ніжэйшых і карацейшых, разьмешчаны канцылярыі, склад, распранальні, лекарскі кабінэт, бібліятэка і так званае культурнае памяшканьне — заўсёды пустая велізарная заля, — якое, зрэшты, больш нагадвае закінутую карчму; у двух даўжэйшых карпусах, што стаяць паралельна і ўтвараюць разам з карпусамі карацейшымі два двары — шпацыровы і вугальны, — зьмяшчаюцца камэры; гэта відаць і звонку: даўжэйшыя і вышэйшыя карпусы архітэктурна чальцуюцца радамі закратаваных вокнаў. Дзьверы ў камэры на два, чатыры, шэсьць, восем або дванаццаць вязьняў (камэры, аднак, усе перапоўненыя, дзе мае быць двое — там трое, дзе чацьвёра — пяцёра) знаходзяцца з абодвух бакоў калідораў, якімі знутры будынак пранізаны наўсьцяж. Назіраньне за вязьнямі ажыцьцяўляецца празь дзьвярныя вочкі; у большых камэрах вочкаў два, яшчэ адно прароблена ў муры, які ў тым месцы знутры пашыраецца ў назіральную нішу, а тая разьмешчана такім чынам, каб праглядалася й нічым не прыкрытая турэцкая прыбіральня.

Полная версия публикации

Калі пакідаеш усходнюю частку уладаньняў караля Прусіі, складваецца ўражаньне, што пакідаеш тэатар, дзе ўладарыць прырода, прыхарошаная высілкамі мастацтва і ўдасканаленае цывілі­зацыі. Вока засмучаюць неўрадлівыя пяскі і гіганцкія лясы. Але калі ўяжджаеш у Польшчу, то адчуваеш, што цалкам пакінуў Эўропу. Погляд уражвае новае відовішча: велічэзная краіна, амаль цалкам укрытая вечназялёнымі ялінамі, заўжды сумная; раз-пораз гэты краявід перарываецца абробленымі палямі: беднае й паняволенае насельніцтва, брудныя сёлы; хаты, якія мала адрозьніваюцца ад жытла дзікуноў. Усё гэта змушае думаць, што вярнуўся на дзесяць стагодзьдзяў назад і што ты — сярод гунаў, скітаў, вянедаў, славянаў і сарматаў.

Полная версия публикации

Паняцце “крэольскага нацыяналізму”, “крэольскай культуры” дый увогуле “крэольства” як сацыякультурнай і сацыяпалітычнай з’явы ва ўкраінскі інтэлектуальны дыскурс увайшлі — як гэта ні парадаксальна на першы погляд — не, не праз пераклад класічнай для заходняй нацыялогіі кнігі Бенедыкта Андэрсана “Ўяўленыя супольнасці” (ён з’явіўся толькі сёлета), а праз шматлікія публікацыі кіеўскага даследчыка Міколы Рабчука, прысвечаныя развіццю Ўкраіны ў апошнім дзесяцігоддзі ХХ стагоддзя. Тэрмінам “крэолы”, ужытым Андэрсанам для апісання падзеяў у Лацінскай Амерыцы перыяду барацьбы за незалежнасць і нацыянальнай самаідэнтыфікацыі, Рабчук пазначыў тую частку ўкраінскага грамадства, што палітычна арыентуецца на незалежнасць Украіны, але ў мове і, перадусім, у сацыякультурным аспекце адмаўляецца ад украінскасці ці, прынамсі, трымаецца ад яе на адлегласці. Як гэта вобразна пазначыў пісьменнік Андрэй Куркоў, “можна быць украінцам і без Тараса Шаўчэнкі”. Уласна кажучы, лепшую самахарактарыстыку ўкраінскага крэольства знайсці цяжка.

Полная версия публикации